Yapı Sağlığı İzleme Sistemlerinin Bileşenleri Nelerdir?

Sensörler ve Algılayıcılar: YSİ sistemlerinin temel bileşenleridir. Bu sensörler, yapıların çeşitli noktalarına yerleştirilir ve titreşim, deformasyon, sıcaklık, nem gibi fiziksel parametreleri ölçer.

Veri Toplama ve İletim: Sensörlerden gelen veriler, merkezi bir veri toplama ünitesine iletilir. Bu ünite, verileri analiz etmek ve depolamak için kullanılır.

Veri Analizi ve Değerlendirme: Toplanan veriler, özel yazılımlar ve algoritmalar kullanılarak analiz edilir. Bu analizler, yapıların mevcut durumunu ve olası riskleri belirlemeye yardımcı olur.

Raporlama ve Uyarı Sistemleri: Analiz sonuçları, kullanıcı dostu raporlar ve görseller halinde sunulur. Ayrıca, kritik durumlarda anında uyarı sistemleri devreye girer ve ilgili kişilere bildirim gönderilir.

Yapı Sağlığı İzleme Sistemlerinin Faydaları Nelerdir?

Erken Uyarı ve Müdahale: Olası yapısal sorunlar ve hasarlar, erken aşamada tespit edilerek hızlı müdahale imkanı sağlar.

Güvenlik ve Dayanıklılık: Yapıların güvenliğini ve dayanıklılığını artırarak, olası can ve mal kayıplarını önler.

Maliyet Tasarrufu: Erken tespit ve müdahale sayesinde, büyük onarım ve yenileme maliyetlerinden tasarruf edilir.

Yasal Uyum:  2018 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği ile DTS = 1, 1a, 2, 2a sınıfı binalardan HN >105 m  olanlarda, kayıtların gerçek zamanlı olarak  AFAD ve yapı sahibi tarafından tutulmasına imkan verecek şekilde bir Yapı Sağlığı İzleme Sistemi kurulması zorunlu hale getirilmiştir. 

Yapı Sağlığı İzleme Sistemlerinin Uygulama Alanları Nelerdir?

Köprüler ve Viyadükler: Trafik yükleri ve çevresel etkiler nedeniyle sürekli izlenmesi gereken yapılar.

Yüksek Binalar: Deprem ve rüzgar gibi doğal afetlere karşı dayanıklılığın izlenmesi.

Tarihi Yapılar: Kültürel mirasın korunması amacıyla yapı sağlığının sürekli izlenmesi.

Endüstriyel Tesisler: Üretim süreçlerinin güvenliği ve verimliliği için yapı sağlığının izlenmesi.

Referans Çalışmalar

Ayasofya Yapı Sağlığı İzleme Sistemi:

Dünya kültür mirası listesin'de yer alan Ayasofya'nın yapı sağlığı izleme sistemi ilk olarak 1990 yılında Boğaziçi Üniversitesi Deprem Mühendisliği Bölümü tarafından deprem oldukça devreye giren 9 ivme-ölçer ile kurulmuştur. 2012 yılında bu ivme-ölçerler gerçek zamanlı çalışan ivme-ölçerler ile değiştirilmiştir. 2024 yılında Dr. Emrullah Dar'ın doktora tezi kapsamında yapay zeka destekli gerçek zamanlı yapı sağlığı izleme yazılımı geliştirilmiştir. Bu yazılım o tarihte sahip olduğu özellikler itibari ile ilk ve tektir. Bu yazılım Yapı Checkup bünyesinde müşterilerin talepleri doğrultusunda geliştirilmiş olup sektörde öncü hale gelmiştir.  

Vakıfbank Yapı Sağlığı İzleme Sistemi:

Vakıfbank Hizmet Binası Yapı Sağlığı Hizmet Binası İTÜ ve Boğaziçi Üniversitesi ortaklığında geliştirilmiştir. Yazılım kısmı Dr. Emrullah Dar tarafından 2024 yılında geliştirilmiş olup İTÜ'ye teslim edilmiştir. Bu yazılımda ilk defa bir yüksek yapının gerçek zamanlı üç boyutlu animasyonu geliştirilmiştir. Ayrıca yapının sağlığı düzenli olarak yetkilere raporlanmaktadır.

Sıkça Sorulan Sorular

• Yapı sağlığı izleme sistemleri nedir?

YSİS, yapıların deprem, rüzgar, trafik gibi dış etkenlere karşı tepkilerini ölçmek ve yapısal bütünlüklerini izlemek için kullanılan sensör tabanlı sistemlerdir.

• YSİS hangi parametreleri izler?

İvme, yer değiştirme, sıcaklık, nem gibi parametreler izlenir. Bu veriler, yapıların performansını ve dayanıklılığını değerlendirmek için kullanılır.

• YSİS nasıl çalışır?

Sensörler, yapıların çeşitli noktalarına yerleştirilir ve bu sensörler aracılığıyla toplanan veriler, gerçek zamanlı olarak analiz edilir. Bu analizler, yapıların dinamik karakteristiklerini ve olası hasarları belirlemeye yardımcı olur.

• YSİS neden önemlidir?

YSİS, yapıların güvenliğini artırmak, ömrünü uzatmak ve olası hasarları erken tespit etmek için kritik öneme sahiptir. Özellikle deprem gibi doğal afetler sırasında yapıların davranışını izlemek ve değerlendirmek için kullanılır.

• YSİS hangi tür yapılar için kullanılır?

Köprüler, yüksek binalar, tarihi yapılar, barajlar gibi çeşitli mühendislik yapılarında kullanılır. Bu sistemler, yapıların güvenliğini ve performansını sürekli olarak izlemek için tasarlanmıştır.